MUSEO ETNOGR�FICO DE A FONSAGRADA


Situaci�n

   O Museo Etnogr�fico de A Fonsagrada, at�pase ubicado na Praza do Museo, xunto o Parque Gil Portela,  rodeado das r�as Rosal�a de Castro, Parque e Avenida de Galicia.

   No ano 1.999, a entrada custaba 200 ptas.

 


Horario

    O Museo est� aberto ao p�blico de martes a venres, de 12 a 14 horas, e os s�bados e domingos, de 12 a 14 e de 17 a 19 horas.

    P�dense contratar citas f�ra de ese horario chamando � tel�fono 982 340 507

 


A s�a Orixe

    Foi no ano 1983 cando un grupo de oito ou dez persoas considerou por primeira vez a posibilidade de crear un Museo Comarcal na Fonsagrada.
    Cont�base para iso cunha colecci�n de pezas arqueol�xicas propiedade dun dos membros do grupo (Enrique L�pez), as� como co co�ecemento da prehistoria e arqueolox�a da comarca que prestaba o departamento de Historia do Instituto de BUP e un grupo de afeizoados ao tema.
    Asimesmo, xa se dispo��a dunha aproximaci�n ao co�ecemento da etnograf�a da comarca, obtida na montaxe de d�as mostras de oficios e artesan�a tradicionais, organizadas anteriormente pola Axencia Comarcal do Servicio de Extensi�n Agraria.

 


Patronato do Museo

    Durante o ano 1984 constituise legalmente o Patronato do Museo, integrado actualmente por 120 membros, o que lle fai configurarse na pr�ctica como unha asociaci�n de car�cter cultural.
    No seu seo est�n presentes o Concello, os Colexios P�blicos que o desexen e o Instituto de BUP (hoxe de Ensino Secundario).
    A Xunta Rectora do Patronato est� composta por doce membros, formando parte dela o Alcalde da Fonsagrada, como vicepresidente, e o Concelleiro de Cultura como vocal.

 


Fins do Museo

    Como fin de car�cter m�is xeral o Museo pretende o estudio e conservaci�n do patrimonio cultural da Comarca da Fonsagrada.

    Como primeiro obxectivo concreto deses principios, aspira a reunir unha escolla de pezas e obxectos que representen do mellor xeito posible as formas de vida e traballo tradicionais que a evoluci�n da \ida rural est� a punto de deixar no esquecemento.

    Nese senso, o Museo pretende ser receptor deses movementos de cambio e facelos expl�citos aos ollos da propia xente que os vive.

 


Salas do Museo

    Dende a s�a fundaci�n ata o ano 1992, o Museo dispuxo dunha ala do edificio das antigas escolas municipais da vila.
    A falta de entendemento co Concello provocou que dende aquela data o Museo tivera que refuxiarse nun local particular como mero almac�n, sen abrirse ao p�blico.
    O ruinoso estado deste local, as� como a insuficiencia da s�a superficie moveu � Corporaci�n Municipal elixida en 1995 a ofrecer ao Museo a utilizaci�n dos 700 m2 dun edificio que vi�a servindo como ambulatorio da Seguridade Social.
    Por medio dun Convenio asinado en 1998 polas d�as partes establec�ronse as relaci�ns entre o Museo e o Concello, que se comprometeu � rehabilitaci�n interna do edificio e a colaborar no sostemento do Museo. A nova instalaci�n deste ficou por fin rematada no outono de 1998.
    O Museo disp�n de tres plantas nas que se mostran as distintas secci�n que brevemente pasamos a describir:

   A etnograf�a incl�e a instalaci�n dunha adega, unha forxa de ferreiro e unha lareira na planta baixa, as� como unha secci�n de oficios (cesteiro, zoqueiro, zapateiro, torneiro, cordeiro e tecel�) na primeira planta.

    O. mundo da m�sica est� representado nunha vitrina da primeira planta por medio dunha lembranza ao cantor e m�sico cego Florencio dos Vilares, de quen se conserva o seu viol�n, cintas gravadas e recordos referidos � s�a figura, co�ecida en toda a provincia de Lugo e parte do occidente asturiano.

    A secci�n do mundo da labranza incl�e mostras estasobre o carro e os apeiros, as� como a apicultura e o casti�eiro e a s�a explotaci�n, na mesma primeira planta.

    Nesta existe tam�n un espacio adicado � escola rural, cunha pequena biblioteca e con material escolar antigo.

    O mundo da relixi�n est� representado por un ret�bulo barroco orixinario da Casa Grande de Pe�arnar�a, na parroquia de Neiro, e que nalg�n momento estivo en perigo de marchar da comarca.

    A arquitectura popular da comarca am�sase nunha secci�n da segunda planta, que incl�e o referido � vivenda, os horreos e os mu��os, estes conectados co mundo do cultivo dos ceseais. O material exposto foi recollido coa colaboraci�n do Colexio P�bIico de Vilard�az (mu��os), o
Instituto de BUP da Fonsagrada (h�rreos) e un equipo de alumnos da Escola de Arquitectura da Coru�a (vivenda). As notables maquetas expostas son obra de Manuel Miranda.

    Unha secci�n de arqueolox�a amosa na segunda planta achados da �poca das m�moas, da cultura castrexa e da romanizaci�n, todo referido � comarca excepto dunhas pezas do paleol�tico e neol�tico mexicano, que se exhiben como legado dun arque�logo asturiano, amigo do Museo.

    Un xermolo dunha colecci�n de escultura contempor�nea rep�rtese entre as distintas secci�ns do Museo, establecendo, polas s�as formas, unha
conexi�n est�tica que valoriza a calidade formal de moitas pezas etnogr6ficas e destaca o seu poder inspirador en varios e notables escultores galegos
contempor�neos (M�nica Alonso, Ignacio Basallo, Luis Ebrrajo, Manolo Paz, Manuel Patinha, Paco Pestana, Alvaro de la Vega e Fernando ViIlapol).

    Dende o ano 1989 v��ense recollendo tam�n no Museo fotograf�as sobre distintos aspectos da comarca e da vila da Fonsagrada, que se expo�en
temporalmente segundo van constitu�ndo grupos tem�ticos.

    A grande maioria das pezas expostas son doaz�n desinteresada dos veci�os da comarca, que vi�eron acollendo a idea do Museo con gran interese e colaboraci�n.

    Unha das �ltimas aportaci�ns neste censo consistiu na doaz�n por parte  da familia de Don Euloxio Guti�rrez (de Maderne), dos recordos persoais da s�a estada en Cuba e Arxentina, material que nutre a secci�n da emigraci�n, instalada no vest�bulo do Museo.

 





 


As Actividades

    A pretensi�n, dende a s�a creaci�n, de proxectar o labor do Museo sobre a realjdade, sempre que te�a relaci�n cos seus fins, materia por medio de diversas actividades consistentes en mostras monogr�ficas, seminarios, xornadas, cursos, etc.

Entre elas cabe destacar:

  • Mostra titulada "Os soutos da Fonsagrada", sobre a importancia cultural e econ�mica dunha actividade e un cultivo, o do casti�eiro, que a�nda presenta posibilidades de recuperaci�n e fomento.

  • Seminario sobre Prehistoria e Arqueolox�a de Galicia e da comarca da Fonsagrada, realizado durante o ano 1989 coa colaboraci�n de Felipe Arias, director do Museo do Castro de Viladonga.

  • Xornadas sobre o Cami�o Primitivo de Santiago, celebradas en xu�o de 1992 co fin de espertar o interese por este camino cultural e para a s�a recuperaci�n, actividade que deu o seu froito na constituci�n da Asociaci�n de Amigos do Cami�o Primitivo de Santiago, que ten a s�a sede no Museo e que promoveu a inclusi�n no mesmo dunha secci�n adicada a este tema.

  • Participaci�n nunha equipa patrocinada pola Conseller�a de Cultura para o inventario da Arquitectura Popular da comarca, dinxido polo arquitecto Xan Casavella e o historiador Manuel Fern�ndez, xunto con alumnos da Escola de Arquitectura da Coru�a, durante os anos 1991-1992-1993.

  • Reapertura do Museo, no segundo trimestre de 1999, cun recital do m�sico Pancho �lvarez en homenaxe ao Cego dos Vilares, cunha charla do economista Xan Carmona sobre as ferrer�as da monta�a de Lugo, cun roteiro � ferreria de Vilar da Cu��a, cunha conferencia do cr�tico de arte Xavier Seoane sobre tradici�n e modernidade, e coa presentaci�n da mostra de escultura contempor�nea " ida e volta".

  • Mostras das obras de diferentes artistas: Fernando Villapol, escultura (1 989), Lomart�, pintura (1 990), Xos� Lois, humorista (1991), Marqu�s de Baxo, escultura (1992), M�nica L�pez, escultura e fotograf�a (1993), Xurxo Lobato, fotograf�a (1994), Mar�a Xos� Ni�o e Xos� Lombard�a, ceramistas (1994), e "De ida e volta", escultura contempor�nea (1 999).

 O Museo "aprov�itase" das capacidades e talentos dos seus amigos e asociados, e as�, ten organizado distintos cursos de cer�mica e de tecido tradicional impartidos precisamente por socios do propia entidade.

 


A Financiaci�n

    O Museo sostense por medio das cotas dos membros do Patronato, das entradas por visita (houbo 3.200 visitantes no curso 1998-1999), e coa
subvenci�n municipal para os gastos de sostemento segundo se establece no citado Convenio asinado co Concello da Fonsagrada.

    Os traballos de rehabilitaci�n do edificio do Museo realizanse coa aportaci�n municipal, do Plan Leader, da Conseller�a de Agricultura, da
Conseller�a de Cultura e do Patronato de Mellora Rural da Conseller�a de Presidencia.

    As actividades organizadas fin�ncianse coa aportaci�n do propio Museo e con axudas puntuais do Concello.

 


O Persoal

    Todos os traballos relacionados coa recollida de obxectos, a s�a catalogaci�n e, no seu caso, restauraci�n, a atenci�n ao p�blico, a organizaci�n de actividades, etc., poden desenvolverse gracias a colaboraci�n de varias persoas que son membros do Patronato do Museo.

    Esta forma tan participativa de actuar dende a propia entidade, contrib�e a unha moi interesante integraci�n desta na sociedade local e, polo tanto, a un sentimento moi estendido de que o Museo pertence ao pobo da Fonsagrada e forma parte integrante do seu patrimonio.

 



www.fonsaweb.com